İlk Kitabım “Nietzsche’nin Cini” Üzerine Bir Deneme

Nietzsche, belki de felsefe tarihinin en tartışmalı düşünürlerinden biridir hatta onun eserlerini okuyan birçok kişi onu gelmiş geçmiş en zeki insanlardan biri olarak görür. Örneğin Freud, hiç kimsenin insan psikolojisini onun kadar derinlemesine anlamadığını ve hiç kimsenin bu kadar derin bir gözlem yeteneğine sahip olmadığını söyler. Heidegger, Nietzsche’yi Batı felsefe tarihinde metafiziğin en yüksek noktası … More İlk Kitabım “Nietzsche’nin Cini” Üzerine Bir Deneme

Eksi Bir Ya Da Cypher’ın Bifteği

Doğar doğmaz kurulu bir dünyanın içine doğuyoruz. Seçmediğimiz bir beden, seçmediğimiz bir coğrafya, seçmediğimiz kurallar… Toplumun normları, kapitalizmin çarkları ve fiziksel dünyanın yasaları, bizi bir satranç tahtasının piyonu haline getiriyor. “Peki ya özgür irade?” dediğinizi duyar gibiyim. İnanın bana o sadece bize sunulan seçenekler arasında bir illüzyon. Mesela 2024 yılında dünya teknoloji pazarında 1.24 milyar … More Eksi Bir Ya Da Cypher’ın Bifteği

Karanlıktan Aydınlığa

İnsan, uzun bir yanılgının pençesinde binlerce yıl yaşamıştı. Çoğu düşünür, insanla hayvanlar arasına aşılmaz bir duvar çekmişti çünkü kutsal kitaplar Tanrı’nın insanı “kendi suretinde” yarattığını söylüyordu. İnsanın çevresinde olan doğa olaylarını anlayamadığı dönemlerde ise insan mitoloji ile doğayı anlamaya çalıştı. Gördüğü ve deneyimlediği sadece bu dünyaydı. Ve ölümden sonra ne olduğunu merak ediyordu. Sadece ölümü … More Karanlıktan Aydınlığa

Eric Hobsbawm: Sermaye Çağı Üzerine

İnsanlık tarihi boyunca kimi anlar vardır ki, sadece bir dönemi değil, gelecek dönemleri de etkisi altına alır. İngiliz Sanayi Devrimi, tam da böyle bir andır. Ünlü İngiliz Marksist tarihçi ve yazar Eric Hobsbawm’ın dört ciltlik “Devrim Çağı”,“Sermaye Çağı”,“İmparatorluklar Çağı” ve “Aşırılıklar Çağı” kitaplarından oluşan “Çağlar Serisi”, 1789 Fransız Devrimi’nden 1991 yılına kadar insanlık tarihinin geçirdiği … More Eric Hobsbawm: Sermaye Çağı Üzerine

Özgürlüğün Tercümesi

İslam dünyası bir zamanlar özgürlüğün tercümesini yapmıştı. Bu tercümelerle, özgür düşünceyi yalnızca bulmakla kalmamış bir dönem insan aklının kurduğu en cesur cümleleri kurmuşlardı. Fakat bu özgürlük, siyasetle dinin birbirine dolandığı yüzyıllar içinde korunamadı. Akıl bir süreliğine tahtta oturdu fakat acımasız siyaset gelip özgür düşünceyi sessizce alıp kenara bıraktı. Belki de en trajik olan ise özgür … More Özgürlüğün Tercümesi

Her Şeyi Anlamak Zorunda Değiliz

Bu aralar sosyal medyada sıkça karşıma çıkan sevgili Ulus Baker’in bir cümlesi var; belki siz de bir yerlerde denk gelmişsinizdir. Sevgili Ulus Baker “Sanat ve Arzu” kitabında şöyle diyor; “Her şeyi anlamak zorunda değilsiniz. Anlamak yalnızca dünyayla ilişkimizin bir düzeyinden ibaret, tümü değil.” Ben bu cümleyle yıllar önce karşılaştım ve o günden beri, anlamlandıramadığım her … More Her Şeyi Anlamak Zorunda Değiliz

Faydacılık (Utilitarizm)

Faydacılık (Utilitarizm), iyi ve kötünün ne olduğuna dair yüzyıllardır süren felsefi arayışın önemli bir durağını temsil eder. Fakat biz yazımıza öncelikle insan oğlunun anlam arayışından başlayacağız. Çünkü insanın anlam arayışı, onun eylemlerini, tercihlerini ve değer yargılarını şekillendiren temel pusuladır. İnsan, hangi eylemin “iyi” hangi eylemin “kötü” olduğunu anlamaya çalışırken önce bilmek ve anlamak zorundadır. Aristoteles, … More Faydacılık (Utilitarizm)

Bilinçten Devlete Uzanan Yolculuk

İnsan varoluşunun ilk anlarından itibaren hep bir anlam arayışı içinde olmuştur. Bu çabası dünyayı anlama ve anlamlandırma çabasıdır. İnsanın bu anlam arayışında ona eşlik eden ve tüm yolculuğunu bir ayna gibi yansıtan ise en başta kendi bilincidir. İnsanın bilinci, bir aynadır ve bu ayna hem kendini hem de başkalarını yansıtır. Felsefe tarihinde, bilinç ve bilincin … More Bilinçten Devlete Uzanan Yolculuk

Fizikteki Felsefe: Entropi ve Umut

Bilimin temel yasaları çoğu zaman laboratuvarların soğuk matematiği içinde hapsolmuş gibi görünse de, aslında varoluşumuzun en derin sırlarını fısıldayan kadim metaforlardır. Matematiğin mutlaklığına boğulmuş, bilimin kesinliği içinde kaybolmuş bu yasalara felsefi bir bakış açısıyla baktığımızda insanı merkez alan bir çok duygu durumuna rastlarız. Örneğin Termodinamik, basit tanımıyla ısı, enerji ve iş arasındaki ilişkileri inceleyen fiziğin … More Fizikteki Felsefe: Entropi ve Umut

Gregor Samsa ve Modern Yalnızlık

Modern hayatın birey üzerindeki yabancılaşma hissi çok dramatik bir duygudur. İnsan nereden ve nasıl geldiğini fark etmeden önce çevresine, sonra kendisine yabancılaşır. Bu duygu, sanayi devriminden bu yana teknolojinin, kentleşmenin ve kapitalizmin hızla gelişmesiyle birlikte daha da derinleşmiştir. Geleneksel toplumun sıcak ve samimi bağları çözülürken, birey modern dünyanın devasa çarkları arasında kaybolup gider. Bu yalnızlık … More Gregor Samsa ve Modern Yalnızlık

Düşündürüldüğümüz Özgürlük

Özgür bir iradeye sahip olduğumuzu düşünmüyorum sadece özgür bir iradeye sahip olduğumuzu “düşündürüldüğümüz” bir sistemin içinde yaşıyoruz. Evet, “Düşündürüldüğümüz” dedim. Özgür olduğumuzu “düşündürüldüğümüz” bir sistemin hatta çok güzel kurgulanmış bir illüzyonun içindeyiz. İçinde yaşadığımız bu sistemin yaratıcıları bizim özgür olduğumuzu düşünmemizi istiyor. Bilincimizi, düşünce yapımızı, hayat tarzımızı hatta hissettiğimiz duyguları bile kendi özgür irademizle seçtiğimizi … More Düşündürüldüğümüz Özgürlük

Aşkın Beyaz Atlı Prensleri: Marx, Hegel ve Lacan

Bugüne kadar “Kapitalizm” ile “Aşk” yan yana anıldığında her zaman birbirinden uzak, hatta zıt iki kutup gibi görüldü; çünkü biri kişisel, içsel ve duygusal diğeri ekonomik, sistemsel ve maddiydi. Fakat yirmi birinci yüzyıla gelindiğinde bu iki kavramın yolları artık sandığımızdan çok daha fazla noktada kesişmeye başladı. İşte bu tamamen kapitalizmin başarısıdır. Kapitalizm yirmi birinci yüzyılda … More Aşkın Beyaz Atlı Prensleri: Marx, Hegel ve Lacan

Fazlalık

Sartre ünlü eseri “Bulantı” da “Varoluş bir zorunluluk değildir. Varolmak dediğin sadece şurada olmaktır; çünkü varlığın kendisi de zorunlu bir nedene yaslanmaz. Olumsaldır hatta fazlalıktır” der. Peki, nedir bu “Olumsallık”? “Olumsal” dediğimiz şey, zorunlu olmayandır. Felsefede zorunluluğun karşıtı olarak kullanılır. Yani kısacası bir şey başka türlü de olabilirdi hatta var olmayabilirdi ya da farklı şekilde … More Fazlalık

Gılgamış Destanı: Ölümlülüğün Gölgesinde İnsan

Şükrü Erbaş bir şiirinde şöyle der: “Bir gün yaşayan hiç kimsenin anısı olmayacağız. Yine de sonsuzluk bizmişiz gibi yaşayacağız dünyayı.” Gerçekten de insanoğlu, kendi ölümlülüğünün farkında olan tek canlıdır. Belki de bu yüzden “Sonsuzluk Özlemi” sonsuzluğu asla deneyimleyemeyeceğini bilen insanoğlunun en büyük hayali olagelmiştir. İşte bu özlemin yankılandığı en kadim anlatılardan biri, bugünkü yazımızın da … More Gılgamış Destanı: Ölümlülüğün Gölgesinde İnsan

Yalnız İnsan

Seninle hiç tanışmadık, karşılaşmadık bile ama inan seni çok iyi tanıyorum. Sen, yalnız insan… Ne kadar çok şeyi başarmak istediğini biliyorum. Bunun için çok çabaladığını, uzak ufuklara hayaller kurduğunu biliyorum. Kendinden ne kadar çok taviz verdiğini bu yüzden sürekli bir yerlere yetişmekten kendine ayıracak bir nefeslik anın bile kalmadığını biliyorum. Sabah işe giderken, akşam evine … More Yalnız İnsan