Meta Nedir?

“Kapitalist üretim tarzının egemen olduğu toplumların zenginliği, “Muazzam bir Meta birikimi” olarak kendini gösterir, bunun birimi tek bir metadır. Araştırmalarımızın, bu nedenle, Meta’nın tahlili ile başlaması gerekir.” Karl Marx Karl Marx, kapitalizmin işleyişini anlattığı üç ciltlik eseri “Das Kapital” kitabına bu giriş cümlesiyle başlar. Marx için Meta’nın tahlili önemlidir çünkü Meta kapitalizmin olmazsa olmazıdır. Peki, … More Meta Nedir?

“Dünya Benim Tasavvurumdur”

Bir kalemi elinizde tuttuğunuzda elinizde o an varolan şeyin kalem olduğunu mu düşünüyorsunuz yoksa varolan sadece kalemi tutan eliniz ya da kalemi gören gözünüz mü? Doğduğumuz günden beri çevremizdeki şeyleri sadece deneyimlerimizle tanıyor ve duyu organlarımızdan aldığımız verilerle onların bilgisine ulaşabiliyoruz. Bizim dünya hakkındaki bilgimiz sadece duyu organlarımızın bize ilettiği verilerden ibaret. Bilgiye sadece deneyimle … More “Dünya Benim Tasavvurumdur”

Amor Fati

Bir gün hiç tanımadığınız bir kişi yanınıza gelse ve size “Bugüne kadar yaşadığın her şeyi ve bundan sonra yaşayacağın sana ait olan bu hayatı yeniden ve sayısız tekrarla bir daha ve bir daha yaşayacaksın. Yaşadığın bu hayata yeni bir şey eklenmeyecek ve sen de asla yeni bir şey ekleyemeyeceksin. Yaşadığın ve yaşayacağın tüm acıları, bütün … More Amor Fati

Nosce Te İpsum

Arjantinli yazar Jorge Luis Borges, “Alçaklığın Evrensel Tarihi” adlı kitabında bir öykü anlatır. Öyküsünde çok eski yıllarda hüküm sürmüş ve haritacılığın bir sanat olarak kabul edildiği bir imparatorluktan bahseder. Bu imparatorlukta haritacılığa o kadar önem veriliyormuş ki tek bir eyaletin haritası neredeyse bütün bir kenti, imparatorluğun bütün topraklarının haritası ise neredeyse bütün bir eyaleti kaplıyormuş. … More Nosce Te İpsum

Aydınlanma Nedir?

1783 yılında muhafazakâr bir ilahiyatçı olan Johann Friedrich Zöllner “Berlinische Monatsschrift” dergisinde evlilik törenlerinin resmiyetine dair bir makale yayınlamıştı. Zöllner, yazmış olduğu bu makalede çok sıradan bir meseleye göndermede bulunuyor; son dönemlerde Almanya’da değişen evlilik törenlerine dikkat çekiyordu. Aslında Zöllner’in bu makalesi, üzerinde uzun uzadıya düşünülmesi gerekli olan bir makale değildi fakat makalenin dipnot kısmında … More Aydınlanma Nedir?

Bu Bir “Varoluşçuluk Felsefesine Giriş” Yazısıdır

Tam olarak bilinmemekle birlikte, içinde yaşamımızı devam ettirdiğimiz evrenin yaşının 15 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor. Bugüne kadar bulunan kanıtlar ise bize saf bir enerji bulutu olan büyük bir kütlenin “Big Bang” denilen büyük patlama sonrası uzayı ve maddeyi meydana getirdiğini söylüyor. Bu olaya “Big Bang Teorisi” deniliyor. Bu açıklama hala bir teori ama şimdiye … More Bu Bir “Varoluşçuluk Felsefesine Giriş” Yazısıdır

Hegel’in Efen­di ve Kö­le Di­ya­lek­ti­ği Üzerine Bir Deneme

Hiç kuşkusuz Al­man idealizm düşüncesinin temel taşı Immanuel Kant’dır. Kant eleştirel felsefesiyle dünyayı Fe­no­menal ve Numenal dünya olarak ikiye ayırdığında ve biz insanların Numenal dünyanın bilgisine asla ulaşamayacağımızı söylediğinde Metafiziği asla bilinemeyecek olanlar tarafına yollayarak oyunun dışına atmıştı. Kant’dan sonra gelen Alman idealist düşünürler ise Kant’ın bu düşüncesini reddetmişler ve tam olarak bu reddediş nedeniyle … More Hegel’in Efen­di ve Kö­le Di­ya­lek­ti­ği Üzerine Bir Deneme

İnsanlığın Kısa Hikayesi

Önce karanlık vardı. Sonra karanlığın içinde madde var oldu. Canlandı bir zaman; gün geldi ayağa kalktı, insan oldu. İnsanoğlu ilk adımlarını attığında henüz daha tanımadığı bir dünyada yolculuk yaptığının farkında değildi. Bilmediği o kadar çok şey vardı ki her gün onu için yeni bir gündü. Kendini ve kendini bulduğu dünyasını anlamak için önce tanımadığı bu … More İnsanlığın Kısa Hikayesi

Felsefeden Sosyolojiye Küçük Bir Giriş

Diğer yazılarımızdan da hatırladığınız gibi felsefe Mezopotamya, Çin ve Mısır’daki medeniyetlerde pratik bir düşünce hareketi olarak başlamış ve hemen hemen aynı zamanlarda ise sistematik ve teorik bir düşünce olarak ilk kez Yunanistan’da başlamıştı. Felsefenin başlangıcında sadece merak duygusu vardır. Felsefi düşüncenin en önemli dayanağı her zaman merak güdüsü olmuştur. Merak güdüsü bizi bilgiye götüren güdümüzdür. … More Felsefeden Sosyolojiye Küçük Bir Giriş

Marx’ın Felsefesini Anlamak

Sovyetler Birliği 1917 Rus devrimi sonrası Marx’ın ilkelerini yöntemsel açıdan pratiğe geçirmiş olan ilk devlettir. Daha sonra ise İkinci Dünya Savaşı henüz bitmeden; Almanya’nın doğusu, Polonya, Macaristan, Çekoslovakya, Romanya, Bulgaristan ve Yugoslavya yani Doğu Avrupa’nın büyük bir bölümü 1945’te yapılan Yalta ve Potsdam Konferansları sonrası Sovyetler Birliği’nin nüfuzu altına girmişti. 1949 yılına gelindiğinde ise Çin, … More Marx’ın Felsefesini Anlamak

Yaptığımız Seçimler Üzerine Felsefi Bir Sorgulama

Hayatımız boyunca farkında olalım ya da olmayalım yüzlerce seçim yaparız. Bugüne kadar saçımızın modelinden tutun da gün içinde ne yiyeceğimize, hangi elbiseyi giyeceğimize, kimlerle arkadaşlık yapıp yapmayacağımıza kadar verdiğimiz kararların hepsi bizim seçimlerimizdir. Yaptığımız bu seçimlerin bazıları o kadar önemsizdir ki hayatımızı etkilemeden gelip geçerler; kimi zaman ise öyle seçimler yaparız ki yaptığımız seçimler hayatımızı … More Yaptığımız Seçimler Üzerine Felsefi Bir Sorgulama

“Her Şey Bitmek İçin Başlar”: Stoa Felsefesi 2

Sokrates, “Sorgulanmamış bir hayat yaşanmaya değmez” diyordu. Ona göre insan, yaşadığı hayatı, içinde yaşadığı toplumu ve hayatın bize dayattığı temel değerleri sorgulamalıydı. Sokrates hakkında yazdığım diğer yazılarımdan da hatırlayacağınız gibi, O sadece kendi hayatını sorgulamakla kalmamış vatandaşı olduğu Atina’da, yanlış giden her şeyi eleştirmiş ve sorgulamıştır. Atina Meclisini uyarmak adına yaptığı bu eleştiriler artık Atina … More “Her Şey Bitmek İçin Başlar”: Stoa Felsefesi 2

Mutsuz Olmanın İmkansızlığı: Stoa Felsefesi 1

Memento Te Hominem Esse – Sadece insan olduğunu hatırla Memento Mori – Hatırla birgün öleceksin Sokrates hiç kuşkusuz Batı felsefe tarihi için önemli bir figürdür. Bu yüzden Romalı Stoacı filozof ve siyaset insanı Cicero, Sokrates hakkında; “Sokrates felsefeyi göklerdeki yerinden aşağı çekip insanların kurduğu şehirlere, yaşadıkları evlere, insanların hayatlarına sokmuştur ve onları hayat, ahlak, adalet, … More Mutsuz Olmanın İmkansızlığı: Stoa Felsefesi 1

Platon’a Göre Doxa ve Episteme Ayrımı

Daha önceki yazılarımızdan da bildiğiniz gibi Thales’le başlayan Presokratik dönemin filozofları yalnızca evrenin ana maddesinin ne olduğunu araştırmışlardı. Antik Yunan’da yaşanan bir takım siyasi gelişmeler ve bu gelişmeler sonucu ortaya çıkan toplumsal sorunlar, düşünürleri daha sonraki dönemlerde doğa felsefesinden insan üzerine bir felsefeye yöneltmişti. Presokratik dönemden sonra insan üzerine felsefe yapmaya çalışan; bilgi ve insan … More Platon’a Göre Doxa ve Episteme Ayrımı

Platon’un Mağara Alegorisi: Bilginin Önemi

İnsanoğlu yaratılışı gereği toplumsallaşmak isteyen; toplumsallaşmaya ihtiyaç duyan bir canlıdır. Bu yüzden ilkel toplumlardan başlayarak hep bir toplum içinde yaşayagelmiştir. İnsan yine yaratılışı gereği yaşamak için, beslenmek, giyinmek, barınmak gibi bir takım maddi mallara ihtiyaç duyan bir canlıdır; bu temel ve zorunlu maddi ihtiyaçlarımızı karşılamak için yaptığımız eylemler bütününe ise üretim adı verilir. Üretim bir … More Platon’un Mağara Alegorisi: Bilginin Önemi