Düşündürüldüğümüz Özgürlük

Özgür bir iradeye sahip olduğumuzu düşünmüyorum sadece özgür bir iradeye sahip olduğumuzu “düşündürüldüğümüz” bir sistemin içinde yaşıyoruz. Evet, “Düşündürüldüğümüz” dedim. Özgür olduğumuzu “düşündürüldüğümüz” bir sistemin hatta çok güzel kurgulanmış bir illüzyonun içindeyiz. İçinde yaşadığımız bu sistemin yaratıcıları bizim özgür olduğumuzu düşünmemizi istiyor. Bilincimizi, düşünce yapımızı, hayat tarzımızı hatta hissettiğimiz duyguları bile kendi özgür irademizle seçtiğimizi … More Düşündürüldüğümüz Özgürlük

Fazlalık

Sartre ünlü eseri “Bulantı” da “Varoluş bir zorunluluk değildir. Varolmak dediğin sadece şurada olmaktır; çünkü varlığın kendisi de zorunlu bir nedene yaslanmaz. Olumsaldır hatta fazlalıktır” der. Peki, nedir bu “Olumsallık”? “Olumsal” dediğimiz şey, zorunlu olmayandır. Felsefede zorunluluğun karşıtı olarak kullanılır. Yani kısacası bir şey başka türlü de olabilirdi hatta var olmayabilirdi ya da farklı şekilde … More Fazlalık

Hiçliğin Gölgesinde

Ben değişiyorum, dönüşüyorum yaptığım her seçimle farklılaşıyorum. Ben neysem o değilim, ne değilsem oyum. Benim hikayem ne yeni başladı ne de bitmek üzere. Oyun sahnemi ben seçiyorum. Gerçekliğim bugüne kadar milyarlarca kez değişti, değişiyor ve yaşadığım sürece değişmeye yazgılı. Modern felsefe özellikle fenomenoloji “Gerçeklik” kavramını “Gerçek olan şey, bize nasıl görünüyorsa odur.” cümlesiyle çözdü. Çünkü … More Hiçliğin Gölgesinde

Öznenin Anlam Arayışı

Doğduğumuz günden beri, sonlu olduğunu bildiğimiz ama o sona ne zaman ulaşacağımızı bilemediğimiz bir hayat yaşıyoruz. Bu varoluşumuzu ise yaşadığımız tek mekan olan ve adına “Dünya” dediğimiz yerde gerçekleştiriyoruz. Martin Heidegger bu yere “içine fırlatıldığımız” yer diyordu. Jean-Paul Sartre ise onu, kendi tercihimizle gelmediğimiz ama içindeyken “özgürlüğe mahkum” olduğumuz yer olarak tanımlıyordu. Albert Camus’nün dünya … More Öznenin Anlam Arayışı

Fark Et, Değişsin!

Gerçeklik, yalnızca bakıldığında şekillenir. İnsan, yalnızca fark ettiğinde değişir. Ve umut, yalnızca seçildiğinde var olur. İnsan, var olduğu ilk andan itibaren kendini bir “var olan” olarak gerçekleştirme çabasındaydı. Dünyadaki bütün canlılar bulundukları ortama uyum sağlarken sadece insan bulunduğu ortamın kendisine uyum sağlaması gayreti içindeydi. Bu yüzden o, doğanın bir parçası olmakla yetinmeyip ona anlam katmaya, … More Fark Et, Değişsin!

Başkalarının Gözleri

Başkalarının bilincine neden bu kadar önem veriyoruz? Başka insanların bizim hakkımızdaki düşünceleri, bize olan bakış açıları neden bizim için bu kadar önemli? Bu soru, 20. yüzyılın önemli düşünürlerinden Varoluş Felsefesinin kurucu filozofu Jean-Paul Sartre’ın zihnini yıllar boyunca meşgul etmişti. Büyük düşünür bir gün, bir gazete haberinde, cebinde taksi ücretini ödeyecek kadar parası olmadığı için utancına … More Başkalarının Gözleri

Beklemek ve Umut Etmek: Varoluşun Sessiz Biçimi

Beklemek, çoğu zaman edilgen bir eylem olarak görülür. Çünkü bekleyen, durağan bir zamanın içinde artık kendi eyleminin öznesi değil, sonucuna dönüşür. Yapılan bekleyiş bekleyene yabancılaşır. Durağan bir hal alır. Bekleyişin içindeyken zaman bekleyen için dursa da beklemenin “Zaman” kavramıyla anlam bulan bir anlamı vardır. Bekleyen kişi, hem duran hem de akan zamanın o tuhaf gizi … More Beklemek ve Umut Etmek: Varoluşun Sessiz Biçimi

Anlam İnsanla Başlar

Yirmi birinci yüzyıl insanı “Anlamı” unuttu. Sanki “Anlam” Platoncu bir göğün idealar evreninde donup kalmış ve artık gölgesi bile dünyaya vurmayan formlar gibi algılanıyor. Oysaki “Anlam”, insanla başlar. Dünya, kendi anlamını kendisi veremez. Çünkü hayat dediğimiz şey rastlantılarla örülmüştür. Ancak insan, bütün bu rastlantısallığa biçim verebilir. Yaşanan her an, çekilen her acı, duyulan her sevinç, … More Anlam İnsanla Başlar

Hayatın Saçmalığı Üzerine Düşünmek

İnsanlar felsefeyle ilgilenmekten çoğu zaman korkarlar çünkü felsefe varsayımları yıkarak kendini inşa eden bir eylemdir. Bunun nedeni de çok açıktır; varsayımları ortadan kaldırmadan gerçeğe ulaşamazsınız. Ve gün gelir bir avuç gerçeği bir kamyon dolusu olasılığa tercih ettiğiniz gün felsefe yapmaya başlarsınız. Bu yolculuk genellikle bir şeyleri merak ettiğinizde başlar, ki felsefe yapmak bir şeyleri merak … More Hayatın Saçmalığı Üzerine Düşünmek

Anlamı Olan Sensin

Bir gün daha sona erecek. Yine bir şeyler seçeceğiz bugün. Uyanmayı, çıkmayı, susmayı, konuşmayı, görmezden gelmeyi… ya da cesaret edip bakmayı. Her şey bir seçim değil mi zaten? Seçimler, seçimler, seçimler! Biz seçim yaptıkça önümüze gelen yeni seçenekler, her seçimden sonra karşımıza çıkan yeni olanaklar, seçimlerimizle oluşan yeni bir dünyanın içinde yaşadığımız yeni hayatlar ve … More Anlamı Olan Sensin

En İyi Ahlaki Sistem Hangisidir?

Tarihin her döneminde gerek filozoflar gerek din adamları bu sorunun cevabını aramış hatta içlerinden bazıları insanların en doğru ve en ahlaklı şekilde nasıl yaşayacaklarını bulduklarını iddia etmişlerdir. Ancak yirmi birinci yüzyılı yaşadığımız şu günlerde bile halen bu sorunun net bir cevabının verilmediğini görüyoruz. Öyleyse gelin bu yazımızda dilimiz döndüğünce “Ahlak Felsefesi”‘nin bir ucundan giriş yaparak … More En İyi Ahlaki Sistem Hangisidir?

Noksanlık

Martin Heidegger “Varlık ve Zaman” adlı ünlü eserinde “Noksanlık” kavramını “Birbirine ait olanın henüz bir arada olmayışı” olarak tanımlar. Çünkü Heidegger, bir varoluşçu olarak insanın doğduğu anda tamamlanmamış bir varlık olarak doğduğunu, bütünlük kavramını ise insanın olması gerektiği son nokta olarak düşünür. İnsanın o bütünlükten eksik olması halini ise “Noksanlık (Ausstand)” olarak tanımlar. Yani ona … More Noksanlık

Determinizmden Varoluşçuluğa Bulantı: Jean-Paul Sartre

Özgür irade var mıdır? Yoksa bizler sadece nedenlerin sonuçları mıyız? Bütün eylemlerimiz, yaşadığımız ve yaşayacağımız her olay bizden çok önce gerçekleşmiş olayların bir sonucu mu? Bu soruların cevapları ve bu bakış açısı felsefede “Determinizm” yani “Nedensellik” olarak bilinir. Determinizm, tüm evrende meydana gelen her şeyin (ki buna aldığımız kararlar, düşüncelerimiz, yaşam tarzlarımız, bakış açılarımız da … More Determinizmden Varoluşçuluğa Bulantı: Jean-Paul Sartre